İlhan MİMAROĞLU (1926)

Besteci, müzik eleştirmeni, radyo programcısı, yazar 

İlhan Mimaroğlu’nun buluşçu kişiliği, bestelerine olduğu kadar, yazdığı müzik eleştirilerine, deneme ve anılarına yansımıştır. 

Soyadı, babasının (Kemalettin Mimaroğlu) mimar olmasından ileri gelmektedir.

1945:Galatasaray Lisesi mezuniyeti

1949: Ankara Hukuk Fakültesi mezuniyeti. Ankara’da kısa bir süre Hayrullah Duygu’dan klarnet dersleri almış, daha sonra kendisini bütünüyle müziğe adamıştır. Bu dönemde radyoda programcılık yapmış ve müzik yazıları yazmıştır.

1959 yılında New York’a yerleşen Mimaroğlu, Türkiye ile hep yakın ilişkiler içinde olmuştur. İstanbul ve Ankara radyolarında başlattığı "Çağımızın Bestecileri" adlı programı New York’dan sürdürmüş ve ayrıca jazz programları hazırlamıştır.

1955 yılında Rockfeller Bursuyla iki yıl için New York’a giden Mimaroğlu, Columbia Üniversitesi’nde Paul Henry Lang’ın müzikoloji ve Dogulas Moore’ın kompozisyon derslerini izlemiştir.

1959 yılında yeniden ABD’ye giderek New York’daki The Record Hunter plak firmasında repertuvar uzmanlığı ve "Voice of America" radyosunda sanat eleştirmenliği yapmıştır.

1961 yılında Türkiye’de ilk baskısı yapılan "Müzik Tarihi" kitabının baskıları yenilenmiş, bunu yeni kitapları izlemiştir.

1963 yılından itibaren Columbia Üniversitesi’nde Usaçevski yönetiminde öğrenim gören besteci, elektronsal müzikte sanat mastırı drecesini almıştır. Bu dönemde Edgar Varése ve Staphan Wolpe ile kompozisyon çalışmıştır. Daha sonra Columbia Üniversitesi’nde elektronik müzik dersleri verir

1968 yılında Fransız Radyosu’nun daveti üzerine Müzik Araştırmaları Merkezi Stüdyosu’nda çalışmalarını sürdürmüş

 1971-1972’de Guggenheim Ödülü’nü kazanmıştır.

1990’lı yıllardan başlayarak gazetelerde müzik yazıları ve denemeler de yazmıştır. Yaratılarının yanı sıra, sayısı yüzleri bulan müzik yazılarıyla katkılar getiren sanatçı, Cumhuriyet ve Yeni Yüzyıl gazetelerinde yayınlanan yazılarıyla yankı uyandırmıştır.


VIDEOLAR: http://vimeo.com/13277124
                  
                 http://vimeo.com/10043496

İlhan Mimaroğlu, "öncü müzik" anlayışındadır. Atonalitenin "çağrışımlara uygun düştüğü" görüşündedir. Elektronik yapıtlarını geeneksel stüdyo ortamına göre yazmakta, elektronik gereçlerle kısıtlanmaktan kaçınmakta ve tınıyı öne çıkarmayı yeğlemektedir.

Sol görüşlü (sosyalist) bir politikayı benimser ve bunu eserlerine yansıtır.


“… (çocukken) Evimdeki fonograf kayıtları benim tek oyuncaklarımdı.

Aynı zamanda çevrenin bana sunduğu müziği dinliyordum. Müziği daha çok yatıştırıcı bir şey olarak gördüm ve kendi kendime ‘daha fazla müzik’ olması gerekir diye düşündüm. Ve nitekim, daha fazla müzik varmış. Önce caz bana kendini gösterdi, sonra da çağdaş sanat müziği. Annem konservatuvara gitmemi istedi. Ben karşı çıktım. Orada bana yanlış şeyler öğreteceklerdi ve ben henüz müziği yeterince bilmediğimden, neyin yanlış olup olmadığını söyleyemeyecektim. Onun yerine hukuk okuluna gittim. Hukuk konusunda daha ilgisiz olamazdım.  Ancak orada önemli bir şey öğrendim, o da, ancak kendi yaptığım kanunlara itaat etmem gerektiğiydi. Sonra, artık müzik hakkında çukura düşemeyeceğim kadar müzik hakkında bilgili olduğumdan, müzik eğitimi zamanı geldi. İnsan en iyi bildiklerinden öğrenir.

İlk elektronik müzik ya da musique concrete ürünleri bana erken ellili yaşlarımda geldi. O zamana kadar Türkiye’de müzik yazarı ve radyo yayıncısı olarak tanınıyordum. Rockefeller Kuruluşu beni duymuş ve New York’u ziyaret etmem, ardından da Colombia Üniversitesi’nde eğitim almam üzere (P. Henry Lang’la müzikoloji ve Douglas Moore ile kompozisyon) beni Amerika’ya davet ettiler...”

AGITATION albümü ve Yaratıcılığının Esasları üzerine:

Agitprop müzik

To kill a sunrise Columbia-Princeton elektronik müzik merkezinde bestelendi. (New-York, N.Y., 1974). Eser solo konuşmacılar için düzenlenmiştir: Chris Washington, Geoffrey Gursoy, (şarkıcı) Mary Ann Hoxworth. Sözler : İlhan Mimaroğlu.

La ruche ise Groupe de recherches musicales’de (Müzik Araştırma Grubu) bestelenmiştir  (Paris, France, 1968). Commissioned by ORTF. Featuring Jacques Wiederkehr (cello), Michel Merlet (harpsichord), Martine Josie (piano), directed by Jean-Paul Holstein.

·         Aslen 3 uzun parçadan oluşan bir albüm. (Tract adlı parça ikiye bölünmüş). İhtilallerin Türkiye’sini anlatıyor.

·         Albüm orijinalinde “Folksways” plak şirketinin çıkarttığı 2 uzunçalar formatında hazırlanmış: Tract; To Kill a Sunrise ve La Ruche[1].

·         Bu parçaların tamamında şehir seslerinin, gürültülerin, televizyon seslerinin, haberlerin, tekstleri okuyan aktörlerin, duyuruların (ananons) vb. musique concrete ögeleri var

·         Aynı zamanda elektronik olarak üretilen sesler de vardır.

·           

      Tract:

Bu dünya, bu korsan gemisi batacak, taş çatlasa batacak.
Ve senin alnın gibi hür, ferah ve ümitli bir âlem kuracağız Pirâyem...

Türkçe, Fransızca ve İngilizce metinlere yer verilmiş (Rus Anarşist Alexander Bakunin, Mao, Nazım Hikmet).  Tüm bu ögeler müzikal ifade araçları olarak ele alınır. Birbirleriyle sentezlenirler.

·         Programlı müzik yazar. Bir olaydan, bir sahneden diğerine hikayeyi ani ya da aşamalı olarak, aktardığı gözlemlenir.

·         Polifonik (katmansal) yapılara önem: Örneğin,. Tract’in başlarında sentezlenmiş (sythesized) pop vokal kesitleri ve çok katmanlı çığılık sesleri.

ALBÜMDEN KESİTLER (DİNLETİ): http://boomkat.com/cds/14893-ilhan-mimaroglu-agitation

BAŞLICA YAPITLARI

İlhan Mimaroğu’nun yapıtlarını “geleneksel çalgılar için” ve “elektronsal gereçler için” iki grupta ele almak olanaklıdır. Onun geleneksel çalgılar için yazdığı yapıtlar doğal olarak yine “öncü” niteliktedir.

GELENEKSEL ÇALGILAR İÇİN

·         ·  Monologlar, klarnet ve viyola için.

·         ·  Üç parça, 1952.

·         ·  Pices Sentimentales, piyano için.

·         ·  Anı ve Günce Sonatı, piyano için.

·         ·  Rosa, piyano için, 1978.

·         ·  Valses ignobles et sentencieuses, piyano için.

·         ·  Yaylı dördüller.

·         ·  Yaylı çalgılar için gece ezgileri.

·         ·  Sessions, piyano için, 1977.

SES BANTI VE ÇALGI ya da ŞARKI ORTAMI İÇİN

·         ·  Music Plus One, keman için.

·         ·  Still Life, viyolonsel için, 1980.

·         ·  Sleepsong for Sleeper, klarnet, piyano ve elekronik teyp için.

ELEKTRONİK MÜZİK

·         ·  Görsel Çalışma, 1965.

·         ·  Immolation Scene, söz ve şarkı için, 1983.

·         ·  Prelüdler, manyetik teyp için, 1966-76.

·         ·  Jean Dubuffet’in Coucou Bazar’I için müzik.

·         ·  Le Tombeau d’Edgar A. Poe, 1964.

·         ·  Besteci ve Çalgıcı için piyano müziği, 1976.

·         ·  La Ruche, viyolonsel, klavsen, piyano ve elektrikli aygıtlar için.

·         ·  Intermezzo, 1964.

·         ·  Bowery Bum, 1964.

·         ·  Wings of the Delirious Demon 1969.

·         ·  Sing me a song of Songmy, 1971.

·         ·  Tract, ses ve elektronsal için, 1972-74.

·         ·  To Kill a Sunrise, 1974.

·         ·  The Ofering, ses ve teyp için, 1979.

KİTAPLARI

·         ·  Amerika’nın Sesi, Ankara, 1956.

·         ·  Caz Sanatı, İstanbul, 1958.

·         ·  11 Çağdaş Besteci, Ankara, 1961.

·         ·  Müzik Tarihi, İstanbul, 1961, 4. basım, 1990.

·         ·  Günsüz Gece, İstanbul, 1989.

·         ·  Elektronik Müzik, 1991.

·         ·  Ertesi Günce, İstanbul, 1994.

CD Kitapçığından:

Agitation actually contains two albums—Tract: A Composition of Agitprop Music for Electromagnetic Tape and To Kill a Sunrise and La Ruche—that were originally released on Folkways Records in 1975 and 1976. Tract is a sprawling, collage-like mass of sound. Inspired in part by the political repression taking place in Turkey in the early seventies, it is never less than riveting. Tract’s text includes material based on or drawn from the writings of Bertolt Brecht, the Turkish poet Nazim Hikmet, the Russian anarchist Alexander Bakunin, Mao and other historical and cultural figures. Voices speaking and singing in English, French, and Turkish create a dense thicket of language. The varying sound quality of the vocal recordings adds to the rich timbral fabric of the piece.

Pop songs, distant chatter, keyboard lines, choruses, and many other elements (including the psychedelic pop group Topsy Turvy Moon) appear and disappear throughout Tract. Transitions can be gradual or abrupt, but Mimaroglu displays a great sense of pace and structure, and Tract remains compelling throughout its ever-mutating thirty-five minutes.

Dinleti:

http://www.lastfm.com.tr/music/Ilhan+Mimaroglu

---

[1] La Ruche (Fr.): Arı kovanı