Hasan Ferit ALNAR (1906 - 1978)

Klasik (Geleneksel) Türk Müziği kökenli besteci, orkestra şefi, kanun virtüözü (aynı zamanda piyano ve viyolonsel çalıyor), opera çevirmeni.

·         Türk Beşleri arasında en az tanınanı ve en az eser vereni

·         Kanun Konçertosu ile ünlenir: Eser geleneksel bir çalgı için ilk yazılan konçertodur

·         Küçük yaşta Alman okuluna verilir. Öte yandan geleneksel müzikle ailesi sayesinde tanışıyor (anne kanun, baba ise ud çalıyor).

·         12 yaşında tanınmış bir kanunî

·         13 yaşında İlk eseri olan Tahirbuselik makamında Longa’yı yönetiyor. İki yıl sonra ise kendi deyimiyle “elinde değnek ve kısa pantolonu ile” ilk opereti “Kelebek Zabit[1]”i yönetiyor. Ardından da 10 Saz Semaisi besteliyor.

·         1923: S. Arel ile tanışma (dönüm noktası). Arel’den armoni dersleri, Manas’tan, kontrpuan, füg ve piyano dersleri alarak Batı müziği ile tanışıyor. Bu dönemde ufak tefek, Batı müziği formunda eserler veriyor. Aynı dönemde İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi’nde mimarlık okuyor. Matematiğe de özel merakı var.

·         1926 – 27: Berlin’de plaklar

·         1927 – 1932: Viyana yılları. Kompozisyon (Joseph Marx) ve Şeflik (Oswald Kabasta) öğrenimi

Batı müziğinde yaptığı beste çalışmalarından sonra bir daha Klasik (Geleneksel) Türk Müziği üslubunda beste yapmıyor.

Oku: (Joseph Marx’ın kitabından alıntı; Y. Aydın s. 59)

·         İstanbul ve A.D.K.’da kompozisyon hocası (ki 2. ve 3. Kuşak bestecilerinin hocası oluyor)

·         Ardından yurt dışında şeflik (Viyana ve Münih ağırlıklı olarak)

·         1940’lar: Opera çevirmenliği (örn. Mozart’ın “Bastien ve Bastien”i); C.S.O.’da Praetorius’a şeflik asistanlığı. 1946 Praetorius ölünce yerine şef oluyor.

·         Yurt dışında besteci olarak ismini duyurduğu eser: “Prelüd ve İki Dans” (Ork.; 1935). İlk seslendirilişi aynı yıl, Viyana senfoni, şef (hocası) Oswald Kabasta.

Oku: (Y. Aydın s. 61)

·         Eserde ağırlıklı olarak Hicaz, Karcığar ve yer yer Sabâ ve Hüseynî makamlarının “esintileri” kullanılıyor:

Bunların yanı sıra, Kemal İlerici’nin  Dörtlü Armoni Sistemi’nin de kullanılmakta olduğu gözlemleniyor. Söz konusu sistem Türk müziğinde yeni bir armonizasyon sistemine gerek duyulduğu için ortaya çıkartılmış, 1944’te bir sistem olarak belirli bir düzeye getirilmiştir.

Sistemde ana makam Hüseyni olarak ele alınmıştır. 1970’e gelindiğindeyse, “Bestecilik Bakımından Türk Müziği ve Armonisi” adı altında yine Kemal İlerici tarafından İstanbul’da yayınlanmıştır. Geleneksel müzik çizgisinde seyreden ikinci kuşak bestecileri, bu sistemden bir hayli faydalanmışlardır.

Eser Listesi:


ŞAN VE ORKESTRA ESERİ
“Üç Şarkı”, soprano ve orkestra için, 1948.

ORKESTRA ESERLERİ VE KONÇERTO
“Romantik Uvertür”, 1932. “Prelüd ve İki Dans”, 1935. “Türk Suiti”, 1936. “İstanbul, Orkestra Suiti”, 1937 – 1938
“Viyolonsel Konçertosu”, 1943. “Kanun Konçertosu” kanun ve yaylılar orkestrası için, 1944 – 1951.

ODA VE SAHNE MÜZİKLERİ
Trio, “Fantezi”, 1929. “Süit”, keman ve piyano için, 1930. Yaylılar Kuarteti, 1933. “Yalova Türküsü”, 1932. “Sarı Zeybek”, 1932. Goethe’nin “Faust”u üzerine müzik, 1944.

FİLM VE GELENEKSEL MÜZİK ESERLERİ
“İstanbul Sokakları”, 1931. (Film Müziği) “Namık Kemal”, 1949. (Film Müziği) “Halıcı kız”, 1953. (Film Müziği) “Kelebek Zabit”, tek sesli operet, 1922. “On Saz Semaisi”, 1926. “Bayati Araban Peşrev”, 1927. “Bayati Araban Saz Semaisi”, 1927. 'Segah Peşrev”, 1927.

---

[1] Eser tek seslidir ve Geleneksel Türk müziği formundadır.