1924: Müzikle tanışma (ağabeyinin keman dersleri, plaklar)
1927: İlkokul (Arapça’dan Latin harflerine geçiş)
1936: Galatasaray Lisesi (Sezai Asal ile viyolonsel dersleri)
1941: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Felsefe Bölümüne girer
Asal ile viyolonsel çalışmaya devam eder. Rey ile armoni çalışır.
Ağabeyi ölür.
1942: Ankara Devlet Konservatuarı'nın Kompozisyon Bölümü'ne geçerek Alnar'la armoni, kontrpuan ve kompozisyon, Saygun'la kompozisyon, David Zirkin'le viyolonsel, Erkin'le piyano çalışmıştır.
Arel ve Kodallı ile arkadaşlık kurar.
1944: İlk kompozisyonları: Trio (Fl., Ob., Fag.); Rüzgar (Koro); Lied (Şan – Pno.)
Ertuğrul Oğuz Fırat ile arkadaşlık
1945: Erkin’le piyano dersleri. Piyano için 6 Etüd’ü yazar.
1946: Berg’in Wozzeck’i ile tanışır. Carl Ebert’le Mozart üzerine çalışır ve bunun etkisiyle “Küçük Gece Müziği”ni besteler.
1948: A.D.K. Yüksek Lisans * 1. Senfoni (1950’de C.S.O. tarafından seslendirildi)
Aynı yıl soprano Atıfet Usmanbaş ile evlendi.
Henüz öğrenciyken yazdığı ilk orkestra yapıtı, Mozart’tan esinlendiği “Küçük Gece müziği”dir (1946). Yine aynı yıl içinde Usmanbaş’ı yeni arayışlar içinde görüyoruz: Sartre ve Leibowitz’in yazılarını ve kitaplarını Fransızca’dan izlemeye başlamış, Alban Berg’in “Wozzeck” operasını kitaplıkta keşfederek Bülent Arel’le birlikte öteki çağdaş bestecilerin yapıtlarını incelemeye, seslendirmeye girişmiştir. Konservatuar öğrencisi olmayan genç bestecilerden Ertuğrul Oğuz Fırat’la arkadaşlığın başlaması da bu yıllardadır.
1952'de UNESCO kanalıyla Amerika'ya gitmiş, aynı yıl Ankara'da Helikon Derneği'nin kurucuları arasına katılmıştır. 1956'da Ankara Devlet Konservatuarı'nda müzik tarihi öğretmenliği yapmıştır. 1957-58 yıllarında Rockefeller bursu ile Amerika'ya giderek birçok besteci ile tanışma olanağı bulmuştur.
1960’an sonra besteci, “dizisel yazı”dan uzaklaşmaya başlayarak yeni tekniklere yönelmiştir. Bestecilik serüveni genelde şöyle bir çizgi izlemiştir:
▪ 1948’e kadar, Hindemith, Bartok, Stravinski, Rey etkileri.
▪ 1950 – 60 arası, dizisel teknikler ve özgün uygulamaları.
▪ 1960’tan günümüze, dizisel sonrası özgün araştırmalar; aleotoric (rastlamsal), özgür polifoni, kollaj, minimal uygulamaları, monoritmik, optik-grafik özgür değerler, mikromodalite.
1949: Çağdaş Müzik Konserleri: “Genç Kuvartet” (arkadaşları ile) ve “Klarinet Beşli”yi yazar.
1950: Leibowitz’in Schönberg üzerine yazdığı kitaptan etkilenir
1951: Kemal İlerici’den Türk Müziği Makamı ve Armonisi dersi alır.
12 – Ton müziğine ilgi (Çello Piyano için Müzik I ve II)
1952: UNESCO aracılığıyla A.B.D.’ye gider. Dallapiccola ile tanışır. Üç yapıtı Amerika’da çalınır.
1953: HELİKON kurulur. Kendisi de Helikon Kuvartet’te çalar.
İLK DİZİSEL ESER: Keman ve Piyano için 5 Etüd
1954: Dallapiccola (Floransa) ve Berio’yu (Milano) ziyaret
1955: İlk ödür (Fromm – A.B.D.): Yaylı Çalgılar Dördülü (1947)
1956: Konservatuvarda müzik tarihi öğretmenliği ve çeviri (Kurt Sachs: Kısa Dünya Musıki Tarihi)
1958: Rockefeller Bursu (eşiyle A.B.D.’ye gidiyor). Cowel, Babbitt, Carter, feldman ve Copland ile tanışma. Yapıtları Tanglewood (ödül alıyor) ve Berington’da çalınır
1960: Xenakis ile dostluk
1963: A.D.K.’da Form hocalığı
1964: A.D.K. (5 ay) müdürlük
1970’ler: Şiir ve müziksel ses etkileşimleri: Bakışsız bir Kedi Kara (Ece Ayhan) ve Şenlikname (İlhan Berk)
Bakışsız bir Kedi Kara
Gelir dalgın bir cambaz. Geç saatlerin denizinden. Üfler lambayı. Uzanır
ağladığım yanıma. Danyal yalvaç için. Aşağıda bir kör kadın. Hısım. Sayıklarbir dilde
bilmediğim. Göğsünde ağır bir kelebek. İçinde kırık çekmeceler. İçer içki Üzünç Teyze
tavanarasında. İşler gergef. İnsancıl okullardan kovgun. Geçer sokaktan bakışsız bir
Kedi Kara. Çuvalında yeni ölmüş bir çocuk. Kanatları sığmamış. Bağırır Eskici Dede.
Bir korsan gemisi! girmiş körfeze.
Ece Ayhan
1971: Müzikte Türler ve Biçimler (Kitap)
1974: İ.D.K. müdürlüğü (78)
1975: Radyo Programı (68 haftalık): Çağlar Boyu Müzik
1981: Televizyon Balesi: Yurtta Barış, Dünyada Barış
1980’ler: Hollanda’dan siparişler
1985: YÖK yasasından Profesörlük
1993: S.C.A. Onur Ödülü Altın Madalyası
*1948'de yazdığı senfoni ile konservatuvarın ileri döneminden mezun olur.
Usmanbaş, Türkiye’de uzun yıllar sürdürdüğü kompozisyon öğretmenliği koşutunda, kitaplar ve çeviriler yayınlamış, kongre bildirileri ve makaleler yazmıştır. Başlıcaları arasında: Müzikte Türler ve Biçimler (André Hodeir’den çeviri), Kısa Dünya Musıkisi Tarihi (Curt Sachs’tan çeviri) ve Müzikte Türler sayılabilir.
İlhan Usmanbaş’ın yapıtlarına ilişkin nota koleksiyonu, Sevda-Cenap And Müzik Vakfı belgeliğindedir.
Yapıtları
1) “Altı Prelüd”, piyano için, Ankara 1945; Başlıklar: Toccato, Siciliano, allo conanina, duo lyriche, V, Alla Francese; Basım: Theodore Presser, Bryn Mawr, A.B.D.
4) “Yaylılar Dörtlüsü–47”, Ankara,1947. Bartok’un Anısına: 2/4=88, 1/4=52, 3/8=96, tema ve çeşitlemeler: Fromm Ödülü. Basım:Boosey/Hawkes, New York.
5) “Keman Konçertosu”, Ankara 1947. İlhan Özsoy için. Başlıklar: Allegro, Allegro molto. Keman – Piyano Uyarlaması: Usmanbaş. Basım: Ankara Devlet Konservatuarı.
6) “Senfoni No:1”, Ankara 1948. (Gözden geçirme: 1978). Başlıklar: Preludio, Allegro, Postludio, partiler And Vakfı’nda. Band Kaydı: 1986.
11) “Senfoni No:2” yaylılar için, Ankara, 1950. Başlıklar: Allegro, adagio, allegro. Bestecinin el yazısından çoğaltma.
14) “Morg Şiiri”, anlatıcı, koro ve büyük orkestra için. Ankara 1952. Şiir: Ertuğrul Oğuz Fırat. (tamamlanmadı).
15) “Üç müzikli şiir”, soprano ve piyano için. Ankara-Tanglewood, 1952. Sunu: Luigi Dallapiccola. Basım: Suvini Zerboni, Milano, 5306. (Koussewitzky Ödülü).
16) “Salvador Dali’den 3 resim”,22 yaylı çalgı için,Ankara 1952 – 1955. Başlıklar: “Las Tentationes de san Antonio”, “El Sentuaro”, “Angel Explotando Annonicamente. Bestecinin el yazısından çoğaltma.
20) “Dört Japon Estampı”, kadın korosu ve orkestra için, Ankara, 1956. (Partisyonu kayıp).
21) “Siyah Kalem”, film müziği, üflemeliler ve vurmalılar için. İstanbul, 1956.
24) “Mavi Kuş”, tiyatro müziği, Ankara, 1956.
b26) “Şiirli Müzik”, New York, 1958. Mezzo-soprano ve beş çalgı için. (Koussewitzky Ödülü), Basım: Ankara Devlet Konservatuarı.
28) “Un coup de dés”, Stéphan Mallarmé’nin bu başlıktaki şiirinin hecelerinden türetilmiş sesli ve sessizler üzerine büyük koro ve orkestra için, Ankara, 1959.
34) “Ölümsüz Deniz Taşlarıydı”, piyano için, Ankara, 1965; Kamuran Gündemir’e adanmıştır; Basım: Ankara Devlet Konservatuarı.
38) “Boşluğa Atlayış”, Keman solo ile flüt, İngiliz kornosu, kontrbas ve piyano için tek bölüm, Ankara, 1965-66; Wieniawsky Kompozisyon Yarışması Birincilik Ödülü, Ponzan, Polonya; Basım: keman ve piyano uyarlaması olarak Polonya Devlet Müzik Yayınları.
39) “Bölüm”, büyük orkestra için, Ankara, 1965-66; “Kurtuluş Savaşı Adına”; TRT siparişi; radyo kaydı: G. E. Lessing yönetimindeki Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası.
40) “12 Küçük Parça”, çocuk tiyatro oyunlarından derlemeler, 3 flüt, 2 obua, keman ve vurmalılar için, Ankara 1967; Basım: Ankara Devlet Konservatuarı.
42) “Raslamsallar I, II, III, trompet, piyano, keman ve kontrbas için, Ankara, 1967; Şebnem Aksan’ın
45) “Biçim/Siz (I, II, III)”, piyano için, Ankara 1968: ilk seslendirme, Ankara, 1971, Kamuran Gündemir.
Kaynakça:
http://www.muzikotek.com.tr/music-publishing/composers/view/ilhan-usmanbas/111
SCA Vakfı Yayınları: İlhan Usmanbaş
Kaynakça:
http://www.muzikotek.com.tr/music-publishing/composers/view/ilhan-usmanbas/111
SCA Vakfı Yayınları: İlhan Usmanbaş
